Hektolitry rozlanego piwa, drewniane belki rozrzucone na ulicy, niesprawna ciężarówka wioząca zbyt dużą ilość worków z mąką – to zaledwie kilka przykładów, kiedy wolny ładunek nie został prawidłowo przygotowany do transportu i stworzył zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego. Jak uniknąć takich sytuacji?
Dlaczego niezbędne jest stosowanie się do zasad załadunku pojazdów i mocowania ładunków?
Aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji, wystarczy przestrzegać zasad załadunku pojazdu i mocowania ładunku. Przepisy określają, że za czynności związane z załadunkiem oraz rozładunkiem towaru odpowiada nadawca lub załadowca. Kierowca powinien jednak sprawdzić, czy proces przebiegł prawidłowo. Leży to w jego interesie, ponieważ w razie kontroli lub wypadku to on jako pierwszy zmierzy się z konsekwencjami niewłaściwego zabezpieczenia ładunku. Mandat, jaki otrzyma, może się okazać najniższym wymiarem kary.
Zasady załadunku pojazdów i mocowania ładunków okazały się obce litewskiemu przewoźnikowi, którego samochód ciężarowy został skontrolowany 10 lipca 2023 r. na wielkopolskim odcinku autostrady A2 przez patrol Inspekcji Transportu Drogowego. W okolicach Konina zatrzymano ciężarówkę, której naczepa była znacznie przechylona na prawą stronę. Niewłaściwe zabezpieczenie ładunku w transporcie przyczyniło się do przesunięcia przewożonej odzieży, która napierała na plandekę. W trakcie kontroli wykryto także znaczne uchybienia w zakresie przestrzegania czasu pracy kierowcy. Samochód został wycofany z ruchu, a za samo nieprzestrzeganie zasad mocowania ładunku kierowcę ukarano mandatem w kwocie 2000 zł.
Gorzej zakończyła się historia pojazdu, któremu z naczepy zsunęły się skrzynki z piwem. Rozbite butelki na kilka godzin zablokowały jezdnię, powodując duże utrudnienia w ruchu. W obu przypadkach pracodawcy i ich kierowcy ucierpieli finansowo. Zostało też wszczęte postępowanie prawne. Jak widać nieprzestrzeganie zasad załadunku pojazdów i mocowania ładunków może mieć bardzo poważne konsekwencje.
Zasady załadunku pojazdów
Najważniejsze zadanie załadowcy sprowadza się do umieszczenia ładunku w przestrzeni ładunkowej pojazdu tak, aby obciążenie wszystkich jego osi było równomierne. Do tego celu służy plan ładowania pojazdu, który producent wystawia dla każdego typu pojazdu. Ładujący towar muszą też dostosować swoje działania do rodzaju towaru (może być symetryczny lub nieregularny, co znacząco utrudnia zabezpieczenie ładunków w transporcie drogowym).
Żeby mieć kontrolę nad załadunkiem, najlepiej skorzystać z programu, który ułatwi cały proces. Goodloading to dedykowana do tego celu aplikacja. Jest dostępna dla każdego, kto ma połączenie z do Internetu. Planer pomaga w układaniu ładunków na naczepach, paletach, ale też kontenerach i w magazynach. Program bazuje na inteligentnym algorytmie, który optymalnie rozlokowuje ładunki. Potrafi automatycznie obliczać objętości, wagi oraz LDM, oraz odpowiednio dopasować typ auta do ładunku.
8 warunków prawidłowego załadunku
Zasady mocowania ładunków w transporcie drogowym stanowią jeden z elementów bezpiecznego przewozu towarów. Ich właściwe stosowanie w znacznym stopniu ogranicza ryzyko wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń drogowych. Jednak same metody mocowania ładunku to za mało, aby przewóz odbywał się w bezpieczny i legalny sposób. Sprawdź, jakie jeszcze warunki prawidłowego załadunku należy spełniać, aby uniknąć zagrożenia i wysokich mandatów:
- nie przekraczać dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę,
- nie przekraczać jego dopuszczalnej masy całkowitej,
- nie naruszać jego stabilności (wzdłużnej i poprzecznej),
- nie przekraczać dopuszczalnych gabarytów pojazdu z ładunkiem,
- nie utrudniać kierowaniem pojazdu,
- nie ograniczać widoczność drogi,
- nie zasłaniać ładunkiem: świateł pojazdu, jego urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych oraz innych tablic i znaków, w które pojazd jest wyposażony,
- prawidłowo i skutecznie zamocować ładunek.
Zasady mocowania ładunków
Co to znaczy, że ładunek jest prawidłowo zamocowany? – Jeżeli pod działaniem sił bezwładności, wywołanych przez kierowcę, nie przemieści się na podłodze skrzyni ładunkowej pojazdu – tłumaczy na platformie TransEdu dr inż. Bogusław Madej z Akademii Transportu i Przedsiębiorczości w Warszawie.
Jednym z głównych powodów wprowadzenia zasad mocowania ładunków jest siła bezwładności, której podlega towar w trakcie transportu. Wartość sił działających na towar o masie 24 ton może być bardzo wysoka. Przykładowo, podczas przyspieszania na tylną burtę może działać siła wynosząca nawet 12 ton. Warto zauważyć, że fabryczna wytrzymałość tego elementu naczepy rzadko przekracza 3 tony. Podobne siły działają na burty boczne oraz burtę przednią. W przypadku tych elementów wytrzymałość wynosi zazwyczaj ok. 4 ton. Właśnie dlatego zasady załadunku pojazdów i mocowania ładunków są niezbędne dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Zasady załadunku pojazdów i mocowania ładunków pozwalają skutecznie zniwelować działanie sił bezwładności, które oddziaływają w czasie jazdy na samochód ciężarowy i przewożony towar. Wspomniane siły bezwładności wynikają z drugiego prawa Newtona, według którego siła działająca na ciało jest proporcjonalna do masy ciała i jego przyspieszenia. Jako przyspieszenie określa się z kolei wartość zmiany prędkości w określonej jednostce czasu. Gdy pojazd delikatnie przyspiesza lub hamuje, siły oddziałujące na ładunek są niewielkie. Sytuacja diametralnie zmienia się podczas hamowania ze znacznej prędkości lub nagłej zmiany kierunku jazdy pojazdu. W takich warunkach techniki mocowania ładunków są niezbędne do uniknięcia groźnych sytuacji.
Przeczytaj także:
5 sposobów mocowania ładunków
Praktyczne wskazówki dotyczące zasad mocowania ładunków znajdują się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 stycznia 2018 r. w sprawie przewozów ładunku. Wskazane informacje opierają się m.in. na normie PN-EN 12195 w wersji z 2010 r. Przewoźnicy mogą sięgnąć także po inne publikacje w celu poznania zasad mocowania ładunku. Należą do nich m.in. Poradnik IMO/ILO/UN ECE formowania jednostek ładunkowych lub wytyczne autorstwa Grupy Ekspertów powołanych przez Dyrekcję Generalną ds. Energii i Transportu. Ponadto przyjmując do realizacji zlecenia transportowe, warto dokładnie ustalić, jakie sposoby zabezpieczenia ładunku wymagane są przez właściciela towaru.
Zgodnie z zasadami mocowania ładunków należy wykorzystać co najmniej jedną w wymienionych poniżej metod:
- Blokowe – towar zabezpiecza się za pomocą sztywnej struktury i stałych elementów skrzyni ładunkowej (ściany przednie, boczne i kłonice) lub podpiera go (blokowanie ładunku) innymi elementami (materiałami sztauerskimi), które likwidują wolne przestrzenie między elementami ładunku. Przy stosowaniu metody blokowania całościowego ładunek jest uważany za dobrze zamocowany, gdy suma pustych przestrzeni w każdym kierunku nie przekracza 15 cm.
- Dociskowe – przy pomocy specjalnych pasów ładunek dociska się do podłogi pojazdu.
- Odciągowe – pasy, liny lub łańcuchy przeciwdziałają przemieszczaniu się ładunku w jednym z dwóch kierunków (wzdłużnym lub poprzecznym do ruchu pojazdu). Żadne z mocowań odciągowych nie dociska ładunku do skrzyni ładunkowej, a jedynie utrzymuje go na uwięzi.
- Ryglowe – zasady mocowania ładunku stosowane do przewozu kontenerów. Pojazd ma w podłodze zamontowane specjalne rygle zaczepowe, natomiast kontener bolce, które wsuwa się w te rygle.
- Mieszane – zasady mocowania ładunków stosowane w przypadku towarów łatwo przemieszczających się (np. walców), gdzie jeden rodzaj mocowania nie byłby skuteczny.
Niezależenie od przyjętej techniki i metody zabezpieczania ładunków w transporcie wybrany system mocowania ładunku powinien wytrzymać:
- 0,8 masy ładunku w kierunku do przodu,
- 0,5 masy ładunku w kierunku bocznym i do tyłu.
Przeczytaj także:
Ważne: przed odjazdem zawsze warto sprawdzić stabilność ładunku, który może się przewrócić, jeśli pasy nie zostaną prawidłowo zamontowane.
Skorzystaj z darmowego planera załadunku – Goodloading – pomocnej aplikacji podczas organizacji przewozu towaru.
Rodzaje pasów transportowych
Większość przewoźników zapytanych o najczęściej stosowane sposoby mocowania ładunków z pewnością wskaże pasy transportowe. W praktycznie każdym zleceniu pochodzącym ze źródła takiego jak giełda transportowa znajdują się informacje o konieczności posiadania wskazanej liczby pasów transportowych. Pomimo znacznej popularności tego rozwiązania warto zwrócić uwagę na stan, rodzaj i sposób przeznaczenia posiadanych narzędzi do mocowania ładunku.
Pasy transportowe powinny posiadać czytelną etykietę, oznaczenie normy PN-EN 12195 oraz informacje dotyczące zdolności mocowania (LC), a także nominalną siłę (STF). Ponadto pasy z włókien sztucznych, które wykonano z przędzy wysokoodpornej na światło, powinny zawierać kolorystyczne wskazanie odporności na substancje chemiczne:
- czerwona etykieta – pasy wykonane z poliamidu. Odporne na działanie zasad, lecz nieodporne na działanie kwasów organicznych,
- niebieska etykieta – produkty wykonane z poliestru. Odporne na działanie kwasów organicznych i nieodporne na działanie zasad,
- brązowa etykieta – pasy wykonane z polipropylenu. Odporne na działanie zasad i kwasów organicznych, lecz nieodporne na niektóre rozpuszczalniki organiczne.
