1. Co to jest HACCP i dla kogo?
Zaczęło się od NASA i kosmicznych standardów bezpieczeństwa dla żywności. Następnie z kosmosu zeszliśmy na ziemię i okazało się, że to, co sprawdza się w NASA, doskonale sprawdzi się też np. w transporcie i tak powstał System HACCP. Ten skomplikowany skrót oznacza nic innego jak System Analizy Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontrolne. To metoda, która ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, również i przede wszystkim podczas transportu żywności. A teraz do rzeczy: zgodnie z prawem, wszystkie firmy uczestniczące w łańcuchu żywnościowym mają obowiązek wdrożyć i udokumentować system HACCP, niezależnie od swego profilu działalności i wielkości: firmy transportowe, magazyny żywności, przetwórcy i producenci żywności, stołówki, sklepy, przedszkola, restauracje, producenci opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością, szpitale i wiele innych. Wdrożenie zasad HACCP pozwala eliminować ryzyko związane z biologicznym, chemiczny i fizycznym zanieczyszczeniem żywności.
Fundament HACCP stanowi 7 zasad definiujących ogół zasad. Co więcej, przewoźnicy wożący produkty spożywcze poza wdrożeniem HACCP, mają również obowiązek zgłoszenia się lub rejestracji we właściwym urzędzie odpowiedzialnym za nadzór nad żywnością (np. w Inspektoracie Sanitarnym).
2. Kto tego wymaga?
Do wdrożenia systemu HACCP obliguje prawo. Ponadto jest wymagany przez zleceniodawców, którzy wdrożyli ów system w łańcuchu dostaw produktów żywnościowych. Oznacza to, że dla przewoźników często barierą wejścia do łańcucha dostaw żywności jest wdrożony i utrzymany System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli. Niezaprzeczalnym dowodem na spełnienie wymagań załadowców jest posiadanie ważnego certyfikatu HACCP. Daje to pewność, że produkty spożywcze dotarły “z pola do stołu” w jakości -co najmniej- nie pogorszonej.
3. Korzyści dla przewoźnika
Największą korzyścią z wdrożenia i certyfikacji HACCP jest przemieszczenie żywności w sposób nie wpływający na pogorszenie jej jakości. Co jeszcze?
- usystematyzowane procedury i dobre praktyki bezwzględnie przyczyniają się do rozwoju firmy
- podnosi wiarygodność i konkurencyjności na rynku
- umożliwia udział w przetargach na transport żywności
- poprawia komunikację wewnątrz firmy
- umożliwia skorzystanie ze sprawdzonych i efektywnych praktyk, a więc doświadczenia innych uczestników łańcucha dostaw żywności, które opisuje system przygotowuje na sytuacje krytyczne, np. awarię systemu chłodniczego
- rozszerza spektrum potencjalnych zleceniodawców o przewozy zgodne z WHO/FHO
- pozwala na zapobieganie reklamacjom np. z tytułu nie spełnienia odpowiednich warunków temperaturowych podczas transportu
- otwiera drogę do grupy załadowców z branży spożywczej
- ułatwia wdrożenie norm takich jak: ISO 9001, ISO 22000, BRC, IFS
4. Koszty
Koszty wdrożenia systemu HACCP są uzależnione od rodzaju i wielkości przedsiębiorstwa, oferowanych usług oraz liczby zatrudnionych pracowników. Do głównych kosztów należą: szkolenia pracowników i audytorów wewnętrznych, usługi doradcze oraz czas, jaki organizacja musi poświęcić na wdrożenie. Dodatkowym kosztem jest audyt certyfikujący i coroczne audyty recertyfikacyjne, wykonywane przez firmę zewnętrzną.
Zakładając, że organizacja liczy 26 pracowników, posiada flotę około 20 pojazdów, przeznaczonych do transportu produktów spożywczych oraz nie posiada odpowiednich kompetencji po swojej stronie i jest skazana na korzystanie z usług doradczych, koszt wdrożenia systemu może wynieść około 5000-10 000zł.
5. O czym trzeba wiedzieć, decydując się na wdrożenie HACCP?
Aby skutecznie wdrożyć i utrzymać system HACCP, niezbędne jest zaangażowanie wszystkich pracowników oraz powołanie zespołu odpowiedzialnego za te działania.
Co istotne, wraz z upływem czasu skuteczność wdrożonego systemu jest coraz większa, a to dzięki modyfikowaniu działań korygujących i zapobiegawczych oraz zobowiązaniu do ciągłego doskonalenia przedsiębiorstwa.
System HACCP wymaga nakładów finansowych, jednak to nie wszystko. Potrzebny jest jeszcze czas na przygotowanie dokumentacji i przeszkolenie pracowników. Są to jednak wydatki pozytywne, które przekładają się na długotrwałe i długofalowe korzyści. I najważniejsze: można pochwalić się, że transportuje się żywność zgodnie ze standardem HACCP wręcz kosmiczną jakością!
Specjalnie dla certyfikowanych przewoźników
Przemysław Błauciak
Specjalista ds. Zarządzania Bezpieczeństwem w Łańcuchu Dostaw
Trans28000 sp. z o.o.